Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, ca dao là một bộ phận quan trọng tạo nên giá trị to lớn. Những câu ca dao sâu sắc, khắc họa chân dung sinh động về cuộc sống, con người và xã hội Việt Nam. Đặc biệt, các bài ca dao Việt Nam cũng đã mang đến cho con người những bài học sâu sắc, có thể giúp con người nâng cao tình cảm, hình thành những đức tính cao đẹp đáng quý.
Khái niệm về ca dao
Ca dao được hiểu là kiểu thơ không theo một nhịp điệu nhất định mà được truyền miệng từ đời này đến đời khác. Thường được phổ theo thể thơ lục bát để dễ ngâm thơ. Hiểu nghĩa ca dao: ca là một bài hát có chương và giai điệu. Đạo là một bài hát ngắn không có giai điệu và chương.
Đặc biệt hơn, chính ca dao đã để lại những dấu vết rõ nét nhất trong ngôn ngữ văn học. Trong số đó, ca dao phần lớn thể hiện tình yêu nam nữ. Ngoài ra, cũng thể hiện các lĩnh vực khác như khía cạnh cuộc sống, tình cảm gia đình và nhiều hơn thế nữa.
Tuyển tập ca dao Việt Nam theo nhiều chủ đề
Như các bạn đã biết ca dao Việt Nam rất phong phú và đa dạng về chủ đề. Mỗi chủ đề đều có những bài ca dao Việt Nam cực kỳ sâu sắc, khiến người đọc phải suy ngẫm. Cùng điểm qua các bài ca dao Việt Nam theo chủ đề ngay dưới đây.
Ca dao mang chủ đề về việc học tập
Chủ đề học tập có rất nhiều các câu ca dao hay và thú vị. Có thể kể đến 2 câu sau:
“HỌC TRÒ HỌC HIẾU HỌC TRUNG
HỌC CHO ĐẾN MỰC ANH HÙNG MỚI THÔI”
Câu ca dao trên đề cao sự học tập không chỉ về kiến thức mà còn về nghĩa về trung. Học không bao giờ một điều tồi tệ. Chỉ có học thì chúng ta mới xuất chúng giai nhân mà thôi.
“NGỌC KIA CHẲNG DŨA CHẲNG MÀI
CŨNG THÀNH VÔ DỤNG, CŨNG HOÀI NGỌC ĐI”
Câu ca dao này cho thấy bản thân chúng ta nếu không trau dồi, học hỏi thì cũng như thứ bỏ đi. Chỉ có không ngừng học tập và nỗ lực, mọi thứ mới được đền đáp xứng đáng.
Chủ đề thiên nhiên, lao động và sản xuất trong ca dao
“ĐÊM THÁNG NĂM, CHƯA NẰM ĐÃ SÁNG
NGÀY THÁNG MƯỜI, CHƯA CƯỜI ĐÃ TỐI”
Nói về hiện tượng ngày dài hơn đêm hay là đêm dài hơn ngày. Bởi nếu trời vào hè thì rất lâu tối còn đến mùa đông lạnh thì trời sẽ nhanh tối hơn. Dựa vào những điều nhìn thấy bằng mắt, người ta làm ra câu da dao này.
“KIẾP ĐEN THA TRỨNG LÊN CAO
THẾ NÀO CŨNG CÓ MƯA RÀO RẤT TO”
Ông cha ta đã đúc kết được những kinh nghiệm trong cuộc sống và biết được rằng. Khi kiến tha trứng lên cao thì chắc chắn trời sẽ có mưa. Đây là một mẹo khá hay và hoàn toàn đúng.
Chủ đề gia đình trong các bài ca dao Việt Nam
Chủ đề gia đình có lẽ là chủ đề được sử dụng nhiều nhất trong ca dao. Dưới đây là một vài câu ca dao ý nghĩa:
“ANH EM NÀO PHẢI NGƯỜI XA
CÙNG CHUNG BÁC MẸ MỘT NHÀ CÙNG THÂN”
Ca dao nêu cao tình cảm anh em trong gia đình. Phải biết yêu thương, đùm bọc nhau bởi chỉ có anh em ruột thịt mới hết mình bên nhau mà thôi.
“DÌ RUỘT THƯƠNG CHÁU NHƯ CON
RỦI MÀ KHÔNG MẸ CHÁU ĐƯỢC CẬY TRÔNG”
Câu ca dao này thực sự rất sâu sắc về tình cảm gia đình. Khi gia đình xảy ra bất trắc, những người cô, dì, chú, bác sẽ luôn là người giúp đỡ, động viên.
“MỘT MẸ NUÔI ĐƯỢC MƯỜI CON
NHƯNG MƯỜI CON, KHÔNG NUÔI ĐƯỢC MỘT MẸ”
Tình thương thiêng liêng của mẹ là vô bờ bến, luôn hi sinh vì các con. Dẫu vậy, những người con thường không thể nuôi dưỡng cha mẹ được hết cả cuộc đời. Bởi họ rồi sẽ có những gia đình riêng, mối quan hệ khác mà bỏ qua hạnh phúc gia đình. Câu ca dao như một lời nhắc nhở đến sự quan tâm gia đình nhiều hơn.
Chủ đề kinh nghiệm sản xuất áp dụng trong ca dao
Điểm qua một vài câu ca dao thú vị về sản xuất sau:
- TẤC ĐẤT TẤC VÀNG
- NHẤT NƯỚC NHÌ PHÂN TAM CẦN TỨ GIỐNG
- NHẤT NHÌ THÌ THỤC
- GIÓ NAM ĐƯA XUÂN SANG HÈ
- NHAI KỸ NO LÂU CÀY SÂU TỐT LÚA
- ĐẤT THIẾU TRỒNG DỪA, ĐẤT THỪA TRỒNG CAU
- THÁNG BẢY HEO MAY, CHUỒN CHUỒN BAY THÌ BÃO
Ca dao về chủ đề tình cảm anh em
“ANH EM THẬT THẬM LÀ HIỀN
CHỈ MỘT ĐỒNG TIỀN, LÀM MẤT LÒNG NHAU”
Ca dao trên như một lời cảnh tỉnh cho mọi người. Nếu vì vật chất thì rất dễ đánh mất đi tình anh em vốn có. Cho dù là anh em ruột thịt hay anh em kết nghĩa.
“CÓ TÌNH THÌ ĐÃI NGƯỜI DƯNG
ANH EM BẤT NGHĨA, THÌ ĐỪNG ANH EM”
Nói đến thực trạng rất nhiều anh em bạn bè nhưng sống với nhau không thật lòng. Luôn muốn trục lợi từ đối phương dẫn đến tình cảm anh em cũng thay đổi. Ngụ ý nói anh em như vậy thì thà giúp người dưng còn tốt hơn.
Giao thông cùng là một chủ đề trong ca dao
“NHIỄU ĐIỀU PHỦ LẤY GIÁ GƯƠNG
CHẠY XE NHƯỜNG NHỊN, LÀ THƯƠNG CHÍNH MÌNH”
Nói đến sự an toàn trong giao thông, không nên đua xe, bốc đầu. Khi chạy xe không an toàn có nghĩa là đang tự hại chính bản thân mình.
“NHƯỜNG NHAU KHÔNG PHẢI LÀ HÈN
NHƯỜNG NHAU ĐỂ KHỎI LÁCH, LÈN, KẸT XE”
Khi trong tuyến đường giao thông, nếu ai cũng muốn đi nhanh thì không tránh khỏi tắc đường kẹt xẹ. Chỉ cần nhường nhau một chút, thì giao thông đường bộ sẽ rất lành
Ca dao về tình nghĩa thầy trò
Ca dao về tình thầy trò cũng có rất nhiều ý nghĩa sâu sắc. Ví dụ 2 câu ca dao:
“CƠM CHA ÁO MẸ CHỮ THẦY
NGHĨ SAO CHO BÕ, NHỮNG NGÀY ƯỚC MONG”
“GƯƠM VÀNG RỚT XUỐNG HỒ TÂY
ƠN CHA NGHĨA TRỌNG CÔNG THẦY CŨNG SÂU”
Lời kết ca dao tục ngữ
Bài viết trên đây là một vài câu ca dao trong vô vàn các bài ca dao Việt Nam mà khoidautuoimoivoidoublemint.com gửi đến bạn. Hy vọng bạn sẽ yêu thích những câu ca dao mà ông bà xưa để lại.
